Opmaak en uitwisseling van Digitale Design Data

Een goed gestructureerde aanpak bij de opmaak van teksten, berekeningen en tekeningen bij de bouwvoorbereiding zorgt niet enkel voor rendement bij die opmaak, maar zorgt eveneens voor veel meer efficiëntie bij de uitwisseling ervan. Het gebruik van internet hiervoor heeft ondertussen ook in de bouwsector een definitieve plaats verworven. Internet vormt wel steeds meer het medium, maar vooral de structuur van de bouwdata is van het grootste belang om tot bruikbare digitale uitwisseling te komen. C3A zet zich reeds jaren in om deze elektronische uitwisseling tussen architecten, ingenieurs, aannemers, fabrikanten, kortom tussen alle bouwprofessionals, verder te optimaliseren. Dit artikel behandelt een reeks aspecten betreffende efficiënte informatieopbouw en verspreiding en vormt een voorbereiding op het seminar “E-collaboration in de bouwsector” op de CADCAM Xpo.

Dynamisch aanpasbare documenten én digitale eindresultaten

Bij de digitale bouwdata is het belangrijk een onderscheid te maken tussen twee types documenten. We spreken enerzijds over ‘digitale eindresultaten’ en anderzijds over ‘dynamisch aanpasbare documenten’.

De dynamisch aanpasbare documenten worden vooral met Word, Excel en AutoCAD aangemaakt, en worden bij de uitwisseling tussen bouwpartners moedwillig in hun bewerkbaar *.doc, *.xls of *.dwg formaat gehouden. De bedoeling bij uitwisseling is dat de correspondent met dezelfde software-instrumenten de documenten zo vlot mogelijk kan bewerken of verder kan uitwerken. De digitale eindresultaten echter (dikwijls in *.PDF of *.DWF-formaat) hebben meestal de bedoeling enkel te worden geraadpleegd, waarbij de correspondent bewust niet mag of kan wijzigen aan deze documenten.

Deze duidelijke opsplitsing tussen digitale eindresultaten en dynamisch aanpasbare documenten zien we zowel bij onze administratieve als onze CAD-toepassingen.

Administratieve toepassingen 

Bij administratieve digitale eindresultaten denken we bijvoorbeeld aan kwaliteitscertificaten, vergunningen, technische fiches, … Deze documenten wensen we te consulteren, eventueel af te printen, maar gaan we verder niet verwerken in onze projectdossiers.

Bestekteksten, zoals beschikbaar gesteld door de uitgevers van neutrale bestekteksten of door de bouwproduct-leveranciers, zijn een goed voorbeeld van administratieve documenten die zo goed mogelijk dynamisch verwerkbaar moeten zijn. Immers, deze teksten integreren we in een algemeen bestek, wensen we aan te passen aan een concrete bouwkundige toepassing en koppelen we bij voorkeur aan onze meetstaten. Het is dan ook duidelijk dat een consequente besteksystematiek een belangrijke meerwaarde is bij een efficiënte uitwisseling van deze bouwdata. De inspanningen die heel wat bouwfabrikanten op dit vlak ondernemen vormen dan ook een heel concrete toepassing.

CAD-Toepassingen

Ook op CAD-vlak hebben we te maken met de uitwisseling van digitale eindresultaten en dynamisch aanpasbare CAD-blocks, CAD-Details en bewerkbare bouwtekeningen.

Het kan handig zijn om als architect-ontwerper uw voorontwerp digitaal door te sturen naar uw opdrachtgever als een eindresultaat zonder dat uw bouwheer aan de tekeningen kan wijzigen. Ook indien de bouwheer niet over dezelfde CAD-software beschikt, is het perfect mogelijk om AutoCAD-tekeningen te laten bekijken en af te drukken.

Daarnaast heeft u natuurlijk ook frequent te maken met dynamisch aanpasbare CAD-documenten. Als ontwerper stuurt u uw plan door naar de overige bouwpartners zoals de stabiliteitsingenieur of het studieburo technische uitrusting die dan hun discipline verder uitwerken met uw basisplannen als onderlegger. Bij de uitwisseling van dergelijke dynamisch aanpasbare plannen zal het ondertussen wel duidelijk zijn dat een begrijpbare layerstructuur en duidelijke afspraken aangaande meeteenheid, lijntypes, kleuren en dergelijke heel wat moeilijkheden kunnen vermijden.

Figuur: opmaak digitale bouwdata

Het dataformaat

Nu we de begrippen digitale eindresultaten en dynamisch aanpasbare documenten gesitueerd hebben, kunnen we verder focussen op het dataformaat zelf.

Bij de administratieve toepassingen is voor de uitwisseling van digitale eindresultaten het PDF-formaat ondertussen goed ingeburgerd. PDF maakt het mogelijk document onafhankelijk van de systeemconfiguratie en printer te viewen en correct te printen. Vanuit onze applicaties kunnen we snel en gemakkelijk PDF-documenten aanmaken via een PDF-writer. Deze documenten zijn dan voor iedere correspondent vlot consulteerbaar, want wie heeft nu nog geen Adobe PDF-Reader op zijn systeem beschikbaar ? Voor de uitwisseling van dynamisch aanpasbare admistratieve documenten vallen we terug op de standaard Microsoft-applicaties. De formaten .doc (Word - bestekken) en .xls (Excel – meetstaten) zijn wereldwijde standaarden en ook bij ons dé basis voor tekstverwerking en rekenblad.

Ook op het CAD-vlak kennen we een gelijkaardige situatie. Het .dwg-formaat voor de uitwisseling van dynamische CAD-bestanden is duidelijk wereldwijd dé standaard. Daarnaast (en soms nog wat minder bekend bij ontwerpers) hebben we het DWF-formaat (Design Web Format). Makkelijkheidshalve kunnen we dit de analoge van het PDF-formaat noemen, maar dan voor CAD-toepassingen. Een DWF biedt echter heel wat extra mogelijkheden voor onze typische CAD-invulling: denk maar aan grotere formaten, manipuleren van layers en view, meten op tekeningen en 3D visualiseren.

In analogie met een PDF-reader spreken we hier over een DWF-viewer die uw bouwheer gratis kan downloaden vanaf de Autodesk-website. Vanuit AutoCAD kan u dus uw voorontwerp publiceren naar het DWF-formaat zodat uw bouwheer ook zonder een AutoCAD deze plannen kan viewen met gebruiksvriendelijke view- en layercommando’s.

C3A-Afsprakenstelsels

Naast de gebruikte uitwisselingsformaten (.doc, .xls, .pfd, .dwg, .dwf) is het natuurlijk ook heel belangrijk aandacht te besteden aan de structuur van de data zelf. Reeds jaren spreken we over het C3A-Afsprakenstelsel Digitale Bouwdata waarin C3A afspraken naar voor schuift voor de opbouw van bestekken, meetstaten en CAD-tekeningen. De meeste van onze C3A-Userclubleden hebben zich deze afspraken reeds eigen gemaakt en ondersteunen zo deze verdere digitale standaardisering in onze bouwsector. Het C3A-Afsprakenstelsel is trouwens voor iedereen – ongeacht C3A-lid of niet – gratis downloadbaar vanop de C3A-website.

C3A-Extensies als automatisatietools

De ervaring leert ons echter dat afspraken op zich helemaal geen afdoende garantie zijn voor goed gestructureerde bouwdata. Het is dan ook uitermate belangrijk om de gedefinieerde afspraken rechtstreeks te implementeren in de software. In die zin volstaat het dus bijvoorbeeld niet af te spreken dat we verlichtingselementen conform de BB-Sfb-codering op de layer “A-63_Verlichting” gaan tekenen. Neen, bij het invoegen van blocks en styles wensen we dat de bouwelementen automatisch op de juiste layer terechtkomen.

De C3A-Extensies als automatisatietools zijn dan ook heel handige – zoniet onmisbare – hulpmiddelen bij het consequent opbouwen en aanmaken van C3A-conforme bouwdata. De C3A-werkmethode bij de opmaak van bestekken en meetstaten, ondersteund door de bijhorende automatismen, zorgt ondertussen voor een quasi automatische gestandaardiseerde opmaak van deze administratieve documenten. Idem voor de sterk uitgebouwde AutoCAD en ADT-Extensies, waar via aangepaste menu’s de meeste C3A-Userclubleden in vele gevallen automatisch en soms zelfs onbewust conform de vooropgestelde afspraken de tekeningen opmaken.

Ondertussen wordt ook steeds meer content (goed voorbereide bestektekst-fragmenten, CAD-blocks en CAD-details) conform de werkmethode en afsprakenstelsels uitgewerkt en aangeboden, zowel “neutrale” content als heel specifieke productgebonden data.

Project-gebaseerd beheer van de data

Naast de nodige aandacht voor formaten en structuur van intelligente bouwdata is een efficiënt documentenbeheer ook onmisbaar in de huidige kantoororganisatie. Hoe gaat u bijvoorbeeld om met het beheer van al uw (digitale) projectdata, zowel intern in uw kantoor als in uw externe communicatie met bouwpartners?

Projectbeheer met LS Office

Voor uw interne kantoororganisatie kan u gebruik maken van LS-Office. Deze applicatie is speciaal ontwikkeld om alle projectinformatie met bijhorende relaties overzichtelijk te beheren en alle data optimaal te kunnen inzetten in toepassingen met Word, Excel en AutoCAD. Het pakket is volledig vooringesteld voor het projectmatig beheer zoals dat in de meeste architecten- en studiebureaus verloopt en kan heel flexibel naar wens bijgestuurd worden. De basismodule omvat het centraal beheer van relaties, projecten en alle bijhorende documenten.

Het projectbeheer is dé kernmodule van LS-Office. In dezelfde stijl als het relatiebeheer kan allerlei info omtrent de bouwprojecten bijgehouden worden. Net zoals de relaties worden ook deze projecten in bouwcategorieën ondergebracht, en per project worden activiteiten, interne en externe medewerkers bijgehouden met allerlei daarbij gewenste informatie. In samenwerking met meerdere architecten- en studiebureaus van de C3A-Userclub werd de basis van deze administratieve software uitgewerkt en in nauw overleg met deze belangrijke gebruikersgroep wordt het programma steeds verder verfijnd en afgestemd op de evoluerende behoeftes.

Uitwisseling via Buzzsaw

Naast het interne documentenbeheer worden zeker bij grotere projecten steeds meer documenten digitaal uitgewisseld. Het delen van plannen en documenten in groep vraagt dan ook de nodige aandacht. Hoe weet u bijvoorbeeld binnen een projectteam met meerdere bouwpartners waar zich de meest up-to-date plannen bevinden?

Voor de coördinatie en het beheer van bouwprojecten heeft Autodesk de webapplicatie Buzzsaw ontwikkeld. Deze groupware-oplossing biedt bouwpartners een snel en gebruiksvriendelijk uitwisselingsplatform om projectdata en workflow over het internet te coördineren. Deze online Collaboration Services voor de bouwindustrie maken een efficiënter beheer van alle projectinformatie mogelijk. Immers, via bepaalde toegangsrechten is alle projectinformatie altijd en overal up-to-date beschikbaar voor iedere deelnemer van het projectteam. De Autodesk® Buzzsaw™ service biedt bouwpartners dan ook een uitstekend uitwisselingsplatform om samen aan bouwprojecten te werken.

Figuur: beheer en uitwisseling digitale bouwdata

C3A-Infosessies en opleidingen

Het gebruik van ICT zal zich ook in de bouwsector steeds verder manifesteren. Intelligente bouwdata zullen daarbij – nog veel meer dan vroeger – dé basis vormen van een efficiënte digitale uitwisseling. Het C3A-Afsprakenstelsel Digitale Bouwdata, ondersteund door de C3A-extensies is dan ook een onmisbaar hulpmiddel bij de verdere digitalisering naar effectief projectbeheer via internet. 

C3A zal zich dan ook in de toekomst blijven engageren om de bouwprofessional bij te staan bij de efficiënte opbouw en verspreiding van digitale bouwdata. Dankzij de talrijke cursussen, seminars en workshops blijft u zo steeds op de hoogte van de hedendaagse en toekomstige ICT-tools in de bouwsector!