Bouwproces, projectfasen en afspraken

Groupware en BIM zijn ongetwijfeld de tools van de toekomst. Maar zij vereisen meer dan het louter installeren van een nieuwe software. Het vereist een verandering van de traditionele fasen van het bouwproces en het vereist het delen van meer data dan architecten, ingenieurs en aannemers tot nu toe gewend zijn.

Out of the box

Bij het herdenken van het bouwproces, moet men out of the box durven/willen denken en zich focussen op de eigenlijke kernaspecten van een bouwproject: rendabiliteit, creativiteit, vakkennis en organisatie.

Belangrijk bij een efficiënt bouwproces, is dat al deze vier aspecten in onderlinge samenhang behandeld worden en meer vorm krijgen naarmate het bouwproces vordert. De meest efficiënte organisatie is bijgevolg een multidisciplinair team dat gebruikt maakt van groupware en BIM. Ten eerste als ondersteuning bij de communicatie, ten tweede om de foutenlast te doen dalen. Echter, bijna elk bouwproject wordt gerealiseerd met een ander team, net als elk bedrijf gerund wordt door een andere directie. Toch slaagt de bedrijfswereld er in om, onafhankelijk van welk product ze maken of dienst die ze leveren, op eenzelfde manier zijn resultatenrekening en jaarbalans neer te leggen. Waarom zou de bouwwereld er dan niet in slagen om een “rekeningstelsel” in het leven te roepen dat het verloop van een bouwproces faciliteert?

Met de steun van het IWT werd een dergelijk “rekeningstelsel” gecreëerd, nl BouwData PB®. Momenteel wordt dit in de praktijk, met succes, uitgetest en worden er contacten gelegd om, naar analogie met het “Instituut der bedrijfsrevisoren” een “instituut voor quantity surveying en cost management” op te richten. BouwData PB® biedt richtlijnen, coderingen en typedocumenten die helpen bij het stroomlijnen en documenteren van drie vitale werkstromen die als een rode draad doorheen het bouwproces lopen: kostenbeheersing, kwaliteitsbewaking en communicatie.

Projectfasen

De projectdefinitie is het formuleren van de uitgangspunten en de doelstellingen waaraan het te realiseren project moet voldoen. Hierbij kan ook reeds een schetsontwerp van een architect gemaakt worden of kan de raming gemaakt worden o.b.v. een “doodle” van een projectontwikkelaar. Is er nog helemaal geen massastudie, dan maakt men gebruik van “ijk” hoeveelheden die gemakkelijk uit de gegevens van de bouwsite af te leiden zijn.

Het structuurontwerp is het ontwerp in wording waarin de hoofdlijnen van het bouwwerk, worden vastgelegd. Belangrijk om reeds in deze projectfase een grondige analyse te maken van de eisen inzake draagstructuur, installaties, EPB, brandeisen, enz.

Bij het ontwerp gaat men de hoofdlijnen, uitgezet bij het structuurontwerp, verfijnen tot op componentenniveau (tabel 1 BB-SfB ingeschreven in tabel 8 NEN 2634) zodat men de bouwaanvraag kan indienen.

Bij onze huidige werkwijze gaat het ontwerpteam daarna nog steeds alleen verder en gebeurt de uitwerking met bijhorende materialisatie zonder inbreng van de uitvoerders. Pas als alles tot in het kleinste detail uitgewerkt is, zal men, middels een aanbesteding, de aannemer(s) contracteren o.b.v. de laagste prijs. Men maakt dan ook slechts één groot bestek en één gedetailleerde meetstaat met één enkele codering. Dit terwijl de praktijk aantoont dat de kennisbehoefte van de ontwikkelaar, de ontwerper en de uitvoerder dermate verschillend zijn dat een drieledige codering nodig is om aan echt cost management te doen.

BouwData PB® kent dan ook gradueel groeiende tekstdocumenten en prijsberekeningen inclusief meetstaten. Dit om bij elke projectfase een duidelijk afgelijnd kader te hebben. Dit voorkomt dat er bouwpartners zijn die hun werk moeten hernemen door communicatiefouten. Gezamenlijk in kleine stappen vooruit, is dus het motto!

Bouwteam

BouwData PB® pleit er eveneens voor om de uitvoerder bij de aanvang van de uitwerking te selecteren en niet na beëindiging ervan. En dit o.b.v. een offertevraag waarbij naast een ingevulde componentenlijst ook de technische knowhow en referenties grondig geëvalueerd worden. Op deze manier kan men optimaal profiteren van zijn kennis en verkleint men aldus het risico op verrekeningen achteraf. Bij de uitvoering is het dan nog enkel zaak de budgetten vrij te geven i.f.v. de vooruitgang der werken en na te gaan of de realisatie gelijke tred houdt met deze vrijgave. Een goede relatie met de werfleider is hiervoor onontbeerlijk ! Eens het gebouw gerealiseerd en opgeleverd, is het tijd om lessen te leren, maakt men een projectfiche op en leidt men een set kostenkengetallen af t.b.v. volgende projecten.

Ir. Arch. Peggy Bovens